RSS
گردوغبار، حملات تنفسی در پی دارد
ریزگرد (haze) پدیده ای است که از ترکیب ذرات ریز گرد و غبار با هوای آلوده شهری به وجود می آید و این ترکیب برای بیماران تنفسی بسیار مضر است.
اما این پدیده که در کشورمان شایع شده است، داستان دیگری دارد. در ایران منشاء اصلی این پدیده کویرها و باتلاق‌های در حال خشک شدن عراق هستند. سه کشور ایران، عراق و عربستان به‌صورت مشترک هزینه مالچ‌پاشی این زمین ها را تأمین کرده و تمام این زمین ها در فصل خاصی از سال مالچ پاشی می شوند. مالچ، ماده چسبنده استخراج شده از مواد نفتی است که برای تثبیت شن‌های روان در بیابان استفاده می‌شود.
در زمان وقوع پدیده ریزگرد چه باید کرد؟
وزارت بهداشت با توجه به تاثیرات سوء گرد و غبار بر سلامت افراد به ویژه افراد آسیب پذیر مانند نوزادان، کودکان، نوجوانان، سالخوردگان، بیماران تنفسی و قلبی، طی اطلاعیه ای اقدامات پیشگیرانه را در زمان بروز پدیده ریزگرد تشریح کرد.
در این اطلاعیه به هموطنان توصیه شده است که:
«هنگام بروز پدیده گردوغبار از فعالیت در خارج از منزل خودداری کرده و در صورت الزام به فعالیت در هوای آزاد، زمان آن را به حداقل ممکن کاهش دهند.
افراد باید از ورزش سنگین به ویژه در صورتی که دارای مشکلات تنفسی و آسم هستند، خودداری کرده و در منازل خود بمانند و درها و پنجره ها را بسته نگه دارند.
افرادی که دارای بیماری آسم یا نشانه هایی مانند کوتاهی تنفس، سرفه، خس خس و درد قفسه سینه هستند، برنامه درمانی خود را دنبال کنند و در صورتی که نشانه ها و علائم برطرف نشد، با پزشک خود مشورت کنند.
در زمان بروز پدیده گردوغبار، میزان دید به سرعت کاهش می یابد. اگر هموطنان در چنین شرایطی در جاده هستند، آهسته تر رانندگی کنند و در صورت لزوم با توجه کامل به علائم راهنمایی و رانندگی اتومبیل خود را تا برطرف شدن شرایط حاد، در نقطه ایمنی متوقف کنند و اگر اتومبیل دارای سیستم تهویه مطبوع است آن را در وضعیت چرخش مجدد هوا قرار دهند تا گردوغبار ورودی به اتومبیل کاهش یابد.
برای جلوگیری از آلودگی مواد غذایی و آشامیدنی، استفاده از پوشش مناسب برای مواد غذایی آماده ی مصرف ضروری است. مواد غذایی قبل از نگهداری در یخچال از ذرات گردوغبار زدوده شوند. همچنین برای کاهش تماس با گردوغبار در محیط زندگی، نظافت روزانه توصیه شده است.»
افراد پیر، مادران باردار و کودکان به دلیل نداشتن سیستم ایمنی مطلوب، نسبت به سایر افراد، در معرض خطرات جدی تری در مقابل ذرات گرد و غبار هستند
ریزگردها برای کودکان و افراد پیر خطرناک تر هستند
اردا کیانی، متخصص ریه گفت:
«کودکان به علت رشد ناکارآمد ریه ها و نوع تنفس، بیشتر در معرض حملات ریوی هستند و در مقابل این ریزگردها بسیار حساس ترند. افراد بالای 60 سال نیز در مقابل ریزگردها و آلودگی هوا بسیار آسیب پذیرند و باید مراقبت بیشتری از خود کرده و در چنین هوایی در سطح شهر تردد نکنند. با تردد در هوای آلوده به ریزگرد، سرعت تنفس و نیز عمق تنفس افراد بیشتر شده و این امر سبب می شود تا ریزگردها بیشتر وارد ریه های تنفسی آن ها شود.»
ماسک های فیلتردار موثرند
استفاده از ماسک های معمولی به علت آن که منافذ آن ها درشت تر از دو و نیم میکرون است و ریزگردها به راحتی از آن عبور می کنند، تاثیر چندانی در جلوگیری از ورود ریزگردها به ریه ندارند، اما به کارگیری آن ها بهتر از عدم استفاده است. اما استفاده از ماسک های "N95" با عنوان ماسک های فیلتردار برای جلوگیری از ورود ریزگردها و ذرات معلق به درون ریه های تنفسی در افراد مناسب هستند.
در صورت عدم دسترسی به ماسک های فیلتردار، افراد می توانند با استفاده از دو لایه کردن ماسک های معمولی و قرار دادن یک دستمال مرطوب یا یک ماسک خیس درون آن، از ورود ریزگردها به درون ریه ها جلوگیری کنند.
خطر ورود ریزگردها به درون سیستم تنفسی
خطرات ورود ریزگردهای هوا به درون سیستم تنفسی بسته به منشا ورود آن ها و نیز موارد همراه با این آلاینده ها متفاوت است، اما عمده ترین عوارض آن تشدید حملات تنفسی در افراد است. هوای آلوده به ویژه آن که همراه با ریزگرد باشد، تعداد حملات تنفسی را افزایش می دهد.
استفاده از اسپری های ویژه رفع آسم
اردا کیانی در پاسخ به این سئوال که آیا استفاده مکرر از اسپری های ویژه آسم و تنگی نفس در هوای آلوده به ریزگرد را به بیماران تنفسی توصیه می کنید یا خیر؟ گفت:
«استفاده بیش از حد از این اسپری های دارویی، سبب لرزش دست و افزایش ضربان قلب بیماران تنفسی می شود که استفاده ی بیش از دو بار در روز آنها بنابر تجویز پزشک به بیماران تنفسی توصیه نمی شود. در هر 20 دقیقه استفاده دو "پاف" از این اسپری ها کافی است و استفاده بیش از حد آن ها اثربخش نخواهد بود. پس از هر بار استفاده از این اسپری ها، 15 دقیقه زمان لازم است تا این دارو اثر خود را نشان دهند.
پس از مشاهده علایم حملات تنفسی به ویژه در افرادی که برای اولین بار دچار این حملات می شوند به پزشک یا اورژانس باید مراجعه کرد.»
عوارض درازمدت و کوتاه مدت گرد و غبار
عوارض درازمدت این پدیده بر سلامتی ، ناشی از جایگزین شدن دایمی ذرات معلق و آلوده به ویروس ها در قسمت های تحتانی دستگاه تنفسی می باشد.
از آنجایی که این عارضه می تواند باعث پدیده جهش ژنتیکی در ساختار DNA ویروس ها شود، توانایی ایجاد ویروس های نوپدید یا بازپدید در قسمت های تحتانی دستگاه تنفسی و در نتیجه بالا رفتن خطر ابتلا به سرطان های تنفسی (هنوز ناشناخته است) را نیز در پی دارد.
بروز عفونت های تنفسی، شعله ور شدن آلرژی های قدیمی و ایجاد حملات آسمی در بیماران مبتلا به آسم یا برونشیت از جمله عوارض کوتاه مدت پدیده گرد و غبار بر سلامت افراد است.
