چهل حدیث روزه داری
قال الله تبارک و تعالى: «یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُواْ کُتِبَ عَلَیْکُمُ الصِّیَامُ کَمَا کُتِبَ عَلَى الَّذِینَ مِن قَبْلِکُمْ لَعَلَّکُمْ تَتَّقُونَ؛ اى کسانى که ایمان آوردهاید روزه بر شما نوشته (واجب) شد، چنان که بر آنان که پیش از شما بودهاند واجب شده بود باشد که پرهیزگار شوید. (سوره بقره، آیه 183)
رسول الله (صلی الله علیه و آله)
1. أیُّهَاالنّاس إنَّه قَد أقبَل إلَیکُم شَهر الله بِالبَرکَةِ والرَّحمَةِ والمَغفِرة، شَهرٌ هُو عِندالله أفضَل الشُّهُور و أیّامُه أفضَل الأیّام و لَیالِیهِ أفضَلُ اللَّیالِی و سَاعَاتُه أفضَلُ السّاعَات
ای مردم، ماه خدا - ماه رمضان - با برکت و رحمت و آمرزش به شما روی آورده است، ماهی که نزد خدا بهترین ماه ها، روزهایش بهترین روزها، شبهایش بهترین شب ها و اوقاتش بهترین اوقات است.
وسائل، ج 7، ص 227
رسول الله (صلى الله علیه و آله)
2. إِنَّ الْمُؤمِنَ هِمَّتُهُ فِی الصَّلاةِ وَالصِّیامِ وَالعِبادَةِ وَالمُنافِقُ هِمَّتُهُ فِی الطَّعامِ وَالشَّرابِ کَالبَهیمَةِ
همّت مؤمن در نماز و روزه و عبادت است و همّت منافق در خوردن و نوشیدن؛ مانند حیوانات.
تنبیه الخواطر،ج1، ص 94
رسول الله (صلّى الله علیه و آله)
3. هُوَ (شَهرُ رَمَضانَ) شَهرٌ اَوَّلَهُ رَحمَةٌ وَ اَوسَطُهُ مَغفِرَةٌ وَ آخَرَهُ عِتقٌ مِنَ النّار
رمضان ماهى است که ابتدایش رحمت است و میانهاش مغفرت و پایانش آزادى از آتش جهنم.
بحارالانوار، ج 93، ص 342
رسول الله (صلیاللّه علیه وآله)
4. شَهرُ رَمَضان سَیِّدُ السُّرُورِ وَ لَیلَةُ القَدرِ سیِّدُ اللَّیالی
ماه رمضان سرور ماهها و شب قدر، سرور شب هاست.
بحار الانوار، ج 40، ص 54
رسول الله (صلیاللّه علیه وآله)
5. مَن صامَ شَهرَ رَمَضانَ فَاجتَنَبَ فیهِ الحَرامَ وَ البُهتانَ رَضِی اللّهُ عَنهُ وَ اَوجَبَ لَهُ الجِنان
کسی که ماه رمضان را روزه بگیرد و از کارهای حرام و بهتان پرهیز کند خدا از او راضی شده و بهشت را بر او واجب میکند.
بحار الانوار، ج 93، ص 346
رسول الله (صلیاللّه علیه وآله)
6. اِنَّ اَبوابَ السَّماءِ تُفتَحُ فِی اَوَّل لَیلَةٍ مِن شَهرِ رَمَضانَ وَ لا تُغلَقُ اِلی آخَرِ لَیلَهٍ مِنهُ
درهاى آسمان در اولین شب ماه رمضان گشوده مىشود و تا آخرین شب آن بسته نخواهد شد.
بحارالانوار، ج 93، ص 344
رسول الله (صلیاللّه علیه وآله)
7. اَنَّ الجَنَّةَ لَتُنجَدُ وَ تُزَیَّنُ مِنَ الحَولِ اِلِی اَلحَولِ لدُخُولِ شَهرِ رَمَضانَ
همانا بهشت تزیین و آراسته میشود از سالی به سال دیگر به خاطر ورود به ماه رمضان.
سفینة البحار، ج 2، ص67
رسول الله (صلّى الله علیه و آله)
8. لَو یَعلَمَ العَبدُ ما فی رَمَضان، لَوَدَّ اَن یَکُونَ رَمَضانُ السَّنَةَ
اگر بنده «خدا» مىدانست که در ماه رمضان چیست [چه برکتى وجود دارد] دوست مىداشت که تمام سال، رمضان باشد.
بحارالانوار، ج 93، ص 346
امام رضا (علیهالسلام)
9. مَن قَرأ فِى شَهر رَمَضان آیَة مِن کِتابِ الله کَان کَمَن خَتَم القُرآن فِى غَیرِه مِنَ الشُّهور
هر کس در ماه رمضان یک آیه از کتاب خدا را قرائت کند مثل اینست که در ماههاى دیگر تمام قرآن را بخواند.
بحارالانوار، ج 93، ص 346
امیرالمومنین (علیه السلام)
10. صومُ النَّفسِ عَن لَذَّاتِ الدُّنیا أنفَعُ الصِّیام
روزه نفس از لذت هاى دنیوى، سودمندترین روزه هاست.
غرر الحکم، ج 1 ص 416 ح 64
امیرالمومنین (علیه السلام)
11. الصِّیام إجتِنابُ المَحارِم کَما یَمتَنِع الرَّجُل مِن الطَّعامِ و الشَّراب
روزه، پرهیز از حرام ها است همچنان که شخص از خوردنى و نوشیدنى پرهیز مى کند.
بحار، ج 93، ص 249
امیرالمومنین (علیه السلام)
12. صومُ القَلبِ خَیرٌ مِن صِیام اللِّسان و صومُ اللِّسانِ خَیرٌ مِن صِیام البَطن
روزه قلب بهتر از روزه زبان و روزه زبان بهتر از روزه شکم است.
غرر الحکم، ج 1، ص 417، ح80
امام رضا (علیه السلام)
13. إنَّما اُمِرُوا بِالصَّوم لِکَى یعرفُوا ألَم الجُوعِ و العَطَش فَیستَدِلُّوا عَلَى فَقرِ الاخَر
مردم به انجام روزه امر شدهاند تا درد گرسنگى و تشنگى را بفهمند و به واسطه آن فقر و بیچارگى آخرت را بیابند.
وسائل الشیعه، ج 4، ص 4، ح 5
امیرالمومنین (علیه السلام)
14. کَم مِن صَائِم لَیسَ لَه مِن صِیامِه إلا الجُوعَ و الظّمَأ و کَم مِن قائِم لَیسَ لَهُ مِن قِیامِه إلا السَّهر و العنَاء
چه بسا روزهدارى که از روزهاش جز گرسنگى و تشنگى بهرهاى ندارد و چه بسا شب زندهدارى که از نمازش جز بیخوابى و سختى سودى نمىبرد.
نهج البلاغه، حکمت 145
امام صادق (علیه السلام)
15. مَن صَام لله عزوجل یَوماً فِى شِدَّة الحرِّ فَأصابَه ظَمأٌ، وَکَّلَ الله بِه ألف مَلَکٍ یَمسَحُون وَجهَه و یُبَشِّرُونَه حَتّى إذا أفطَر
هر کس که در روز بسیار گرم براى خدا روزه بگیرد و تشنه شود خداوند هزار فرشته را مىگمارد تا دستبه چهره او بکشند و او را بشارت دهند تا هنگامى که افطار کند.
کافى، ج 4، ص 64، ح 8
رسول الله (صلی الله علیه و آله)
16. عَنِ اللّه تعالی: کُلُّ عَمَلِ اِبنُ آدَمَ لَهُ اِلاّ الصَّوم وَ هُوَ لی اَنَا اَجزِء بِهِ
خدای تعالی فرموده است: روزه برای من است و من پاداش آن را می دهم.
وسائل الشیعه، ج 7،ص 294، ح 15
امام باقر (علیهالسلام)
17. بُنِى الإسلامُ عَلى خَمسَةِ أشیاءٍ، عَلى الصَّلوةِ و الزَّکاةّ و الحَجِّ و الصَّومِ و الوِلایَه
اسلام بر پنج چیز استوار است، بر نماز و زکات حج و روزه و ولایت (رهبرى اسلامى).
فروع کافى، ج 4، ص 62، ح 1
امیرالمومنین (علیهالسلام)
18. فَرَضَ الله... الصِّیامَ إبتِلاء لإخلاصِ الخَلق
خداوند روزه را واجب کرد تا به وسیله آن اخلاص خلق را بیازماید.
نهجالبلاغه
رسول الله (صلّى الله علیه وآله)
19. لِکُلِّ شَیئٍ زَکاة و زَکاة الأبدانِ الصِّیام
براى هر چیزى زکاتى است و زکات بدنها روزه است.
کافى، ج 4، ص 62
رسول الله (صلّى الله علیه وآله)
20. الصَّوم جُنَّةٌ مِنَ النّار
روزه سپر آتش (جهنم) است.
کافى، ج 4، ص 162
رسول الله (صلّى الله علیه وآله)
21. الصَّومُ فِى الحرِّ جَهاد
روزه گرفتن در گرما، جهاد است.
بحارالانوار، ج 96، ص 257
امام صادق (علیهالسلام)
22. إذا صُمتَ فَلیَصُم سَمعَکَ و بَصَرَکَ و شَعرَکَ و جَلدَک
زمانی که روزه مىگیری، چشم، گوش، مو و پوست تو هم روزهدار باشند. «یعنى از گناهان پرهیز کند.»
کافى، ج 4، ص 87
حضرت فاطمه زهرا (سلام الله علیها)
23. مَا یَصنَع الصّائِمُ بِصِیامِه إذا لَم یَصُن لِسانَه و سَمعَه و بَصرَه و جَوارِحَه
روزهدارى که زبان و گوش و چشم و جوارح خود را حفظ نکرده، روزه به چه کارش خواهد آمد.
بحارالانوار، ج 93، ص 295
رسول الله (صلّى الله علیه و آله)
24. مَن مَنَعَهُ الصَّوم مِن طَعامٍ یَشتَهِیهِ کَان حَقّاً عَلى الله أن یَطعَمَه مِن طَعامِ الجَنَّة و یُسقِیهِ مِن شَرابِها
کسى که روزه او را از غذاهاى مورد علاقهاش باز دارد، بر خداست که به او از غذاهاى بهشتى خورانده و از شرابهاى بهشتى بنوشاند.
بحارالانوار، ج 93، ص 331
رسول الله (صلّى الله علیه وآله)
25. طُوبَى لِمَن ظَمأ أو جَاعَ لله أولئِکَ الَّذِین یَشبَعُون یَومَ القِیامَة
خوشا بحال کسانى که براى خدا گرسنه و تشنه شدهاند؛ اینان در روز قیامت سیر مىشوند.
وسائل الشیعه، ج 7، ص 299، ح2
امام صادق (علیهالسلام)
26. لِلصَّائِم فَرحَتانِ: فَرحَةٌ عِندَ إفطارِه و فَرحَةٌ عِندَ لِقاءِ رَبِّه
براى روزهدار دو سرور و شادی است:1- هنگام افطار2- هنگام لقاء پروردگار (وقت مردن و در قیامت)
وسائل الشیعه، ج 7، ص 290 ح6
امام صادق (علیهالسلام)
27. مَن أفطَر یَومَاً مِن شَهرِ رَمضان خَرَجَ رَوحُ الإیمانِ مِنه
هر کس یک روز ماه رمضان را (بدون عذر)، بخورد؛ روح ایمان از او جدا مىشود.
من لایحضره الفقیه، ج 2، ص 73، ح 9
امام صادق (علیه السلام)
28. اَمّا العِلَّةُ فِى الصِّیامِ لِیَستَوِىَ بِهِ الغَنىُّ وَالفَقیرُ وذلِکَ لأِنَّ الغَنىَّ لَم یَکُن لِیَجِدَ مَسَّ الجُوعِ فَیَرحَمَ الفَقیرَ لاَِنَّ الغَنىُّ کُلَّما اَرادَ شَیئا قَدَرَ عَلَیهِ...
علت روزه گرفتن آن است که به سبب آن ثروتمند و فقیر برابر شوند؛ زیرا ثروتمند، گرسنگى را احساس نکرده تا به فقیر رحم کند. چرا که ثروتمند هرگاه چیزى بخواهد مى تواند فراهم کند...
من لا یحضره الفقیه، ص 73، ج 2
رسول الله (صلى الله علیه و آله)
29. اِنَّ لِلجَنَّةِ باباً یُدعى اَلرَّیّانَ لایَدخُلُ مِنهُ اِلاّ الصّائِمونَ
بهشت را درى است که ریّان نامیده مى شود از آن در، جز روزه داران وارد نشوند.
معانى الأخبار، ص 409
امیرالمومنین (علیه السلام)
30. صُومُوا تَصِحُّوا
روزه بگیرید تا صحت و سلامتی خویش را تضمین کنید.
نهج الفصاحه، ح 1854
رسول الله (صلى الله علیه و آله)
31. مَن اَشبَعَ صائماً، سَقاهُ اللّه مِن حَوضى شَربَةً لایَظمَأُ بَعدَها
هر کس روزه دارى را سیر نماید، خداوند از حوض (کوثر) من شربتى نصیب او خواهد کرد که پس از آن هرگز تشنه نشود.
دعائم الإسلام، ج1، ص269
رسول اکرم (صلى الله علیه و آله)
32. اَللّهُمَّ لَکَ صُمنا وَعلى رِزقِکَ اَفطَرنا فَتَقَبَّلهُ مِنّا ذَهَبَ الظَّماءُ وَابتَلَّتِ العُروقُ وَبَقِىَ الاَجرُ
بار خدایا براى تو روزه گرفتیم و با روزى تو افطار مى کنیم پس آن را از ما بپذیر، تشنگى رفت و رگها شاداب شد و پاداش ماند.
کافى، ج4، ص95، ح1
امام صادق (علیه السلام)
33. اَلصَّومُ جُنَّةٌ مِن آفاتِ الدُّنیا وَحِجابٌ مِن عَذابِ الآخِرَةِ
روزه سپرى در برابر آفت هاى دنیا و پرده اى از عذاب آخرت است.
مستدرک الوسائل، ج7، ص369، ح8441
امیرالمؤمنین (علیه السلام)
34. صَومُ شَهرُ رَمَضان فَإنَّه جُنَّةٌ مِنَ العِقَاب
روزه ماه رمضان سپری است برای جلوگیری از عذاب، یعنى «روزه موجب غفران و آمرزش گناهان و معاصى انسان است»
نهج البلاغه
امیرالمؤمنین (علیه السلام)
35. صَومُ النَّفسِ إمساکُ الحَواسِ الخَمس عَن سَایِر المَآثِمِ و خُلوّ القَلب مِن جَمِیع إسبابِ الشَّر
روزه گرفتن نفس، خودداری کردن حواس پنج گانه از همه گناهان وپاک کردن دل از کلیه اسباب شر و زشتی است.
نهج البلاغه
امیرالمؤمنین (علیه السلام)
36. الصَّومُ عِبادَةٌ بَینَ العَبدِ و خَالِقه لایَطَّلِع عَلیهَا غَیرُه و کَذلِک لایُجازی عَنها غَیرُه
روزه عبادتی است بین بنده و خالقش که هیچ کس جز خدا بر او اطلاع ندارد و جز خداهم کسی جزای او را نمی دهد.
نهج البلاغه
امیرالمؤمنین (علیه السلام)
37. لَیس الصَّومُ، الإمساکُ عَنِ المَآکِل والمَشرَب، الصَّومُ الإمساکُ عَن کُلِّ مَایَکرَهُ الله
روزه فقط امساک از خوردن و خوابیدن نیست بلکه روزه امساک است ازآن چه خداوند آن را اکراه دارد.
نهج البلاغه
امیرالمؤمنین (علیه السلام)
38. رَوِّضوا أَنفُسَکُم عَلَى الأخلاقِ الحَسَنَةِ فَإِنَّ العَبدَ المُؤمِنَ یَبلُغُ بِحُسنِ خُلقِهِ دَرَجَةَ الصّائِمِ القائِمِ
خودتان را بر خوش اخلاقى تمرین و ریاضت دهید، زیرا که بنده مسلمان با خوش اخلاقى خود به درجه روزه گیر شب زنده دار مى رسد.
نهج البلاغه
امام کاظم (علیه السلام)
39. دَعوَةُ الصّائِم تُستَجَاب عِندَ إفطارِه
دعاى شخص روزهدار هنگام افطار مستجاب مىشود.
بحار الانوار ج 92 ص 255 ح 33
امیرالمومنین (علیه السلام)
40. عَلَیکُم فِی شَهر رَمضان بِکِثرةِ الدُّعاء والإستِغفار فَأمّا الدُّعا فَیَدفَعُ عَنکُم البَلاء و أمّا الإستِغفار فَتُمحَی بِهِ ذُنُوبکُم
در ماه رمضان زیاد دعا و استغفار کنید چه این که دعا، بلا و گرفتاری را از شما دور می سازد و به سبب استغفار، گناهان شما محو می شود.
وسائل ج 4، ص